Crna Gora kao Probno Tlo za Uticaj Autoritarnih Režima
Crna Gora se sve više prepoznaje kao idealno probno tlo za uticaj autoritarnih režima, uključujući Rusiju, Kinu i Srbiju. Ove zemlje koriste političke podjele, kulturološke i vjerske veze, te ekonomske kanale kako bi podkopale demokratiju u Crnoj Gori. Ovo je istaknuto u izvještaju Međunarodnog foruma za demokratske studije, pri Nacionalnoj zadužbini za demokratiju (NED), američkoj nevladinoj organizaciji koja sarađuje sa civilnim sektorom širom svijeta, uključujući i Crnu Goru.
Izvještaj, čiji je autor izvršna direktorka nevladine organizacije MANS, Vanja Ćalović Marković, predstavljen je na virtuelnom skupu pod nazivom „Borba protiv autoritarnog uticaja na Zapadnom Balkanu: Crna Gora kao probni slučaj“.
Autoritarni Akteri i Njihove Strategije
Prema izvještaju, autoritarni akteri nastoje da podrivaju demokratske standarde ne samo u Crnoj Gori, već i širom regiona Jugoistočne Evrope. Iako većina vlada ima prodemokratski i evroatlantski stav, etničke podjele i rasprostranjena korupcija omogućavaju autoritarnim akterima da infiltriraju političke sisteme.
„Rani uspjesi u reformama i pomirenju su usporeni, a trendovi su se preokrenuli tokom protekle decenije. Lideri regiona pojačali su napade na nepristrasne medije, nezavisne institucije i civilni sektor“, izjavila je Tanja Dramac Džirijes, zamjenica direktora za Evropu u NED-u.
U Crnoj Gori, spoljne sile mogu, uz relativno mala ulaganja, imati disproporcionalan uticaj na donosioce odluka i političke ishode. Zemlja se suočava sa korupcijom i dubokim političkim podjelama, što značajno ograničava njene kapacitete da se suprotstavi stranom uticaju.
Uticaj Rusije, Kine i Srbije
Kremlj nastoji da utiče na parlamentarne izbore podržavajući proruske političke grupe poput Demokratskog fronta. Srbija dodatno jača taj uticaj finansirajući prosrpske političke stranke i kupovinom medija u Crnoj Gori. Kina, s druge strane, koristi korupciju i nepovoljne ugovore o kreditima kako bi učvrstila svoj uticaj.
„Autoritarni akteri su razvili kapacitete u Crnoj Gori koji se mogu koristiti za podkopavanje drugih demokratija u razvoju. Ključno je mobilisati demokratske snage kako bi se pružila pravovremena podrška civilnom sektoru u borbi protiv stranog uticaja“, istakla je Ćalović Marković.
Izvještaj o Uticaju Rusije
Izvještaj naglašava da je Rusija istorijski nastojala da vrši uticaj na Balkanu kroz kulturološke, vjerske i istorijske veze. Crna Gora je bila omiljena destinacija ruskih oligarha, a Rusija je od nezavisnosti 2006. godine postala jedan od najvećih investitora u zemlji.
Demokratski front (DF) je, prema izvještaju, potpisao sporazume o saradnji sa vladajućom Jedinstvenom Rusijom, a njegovi lideri su posjećivali Moskvu. „To partnerstvo rezultiralo je koordinisanim aktivnostima i sumnjama o finansijskoj podršci DF-u“, navodi se u izvještaju.
Dvostruka Uloga Srbije
Srbija igra dvostruku ulogu kao nezavisni akter i kao zemlja koja jača ruski uticaj. „Primijetili smo da su Rusija i Srbija koristile iste strukture za uticaj na Crnu Goru“, istakla je Ćalović Marković. Srbija takođe finansira kulturne centre za srpsku manjinu u Crnoj Gori i kontroliše medijsku strukturu, što dodatno pojačava srpski uticaj.
Kineski Uticaj i Preporuke
Kina širi svoj uticaj kroz ekonomske kanale, često koristeći korupciju među političkim elitama. Preporučuje se da civilni sektor preuzme aktivnu ulogu u razvijanju sistema ranog upozoravanja i praćenju stranog uticaja na demokratske procese.
„U ovom trenutku, važno je da civilni sektor ima strategiju za suprotstavljanje malignom stranom uticaju“, zaključila je Ćalović Marković.
Izvor: Vijesti