Nobelova nagrada za medicinu 2025. prepoznala je pionirska istraživanja koja su otkrila ključnu ulogu T-regulatornih ćelija (Tregs) u sprečavanju autoimunih bolesti. Ova otkrića donose revolucionarne mogućnosti za terapiju i prevenciju stanja poput dijabetesa tipa 1, reumatoidnog artritisa i multiple skleroze.
Šta su T-regulatorne ćelije i njihova funkcija
T-regulatorne ćelije (Tregs) su specijalizovane bijele krvne ćelije koje održavaju ravnotežu imunološkog sistema. One sprječavaju imunološki odgovor protiv vlastitih tkiva i tako čuvaju organizam od razvoja autoimunih bolesti.
Otkrivanjem uloge gena FOXP3 u razvoju i funkciji Tregs, naučnici su objasnili zašto imunološki sistem ponekad napada tijelo, što predstavlja ključni korak u razumijevanju ovih bolesti.
Ključna otkrića Nobelovih laureata
-
1995. godina: Shimon Sakaguchi otkriva novu klasu T-ćelija koja smanjuje imunološku aktivnost.
-
2001. godina: Mary Brunkow i Fred Ramsdell identifikuju gen FOXP3, čiji poremećaj izaziva autoimune bolesti.
-
2003. godina: Sakaguchi potvrđuje da FOXP3 gen kontroliše razvoj i funkciju Tregs, omogućavajući bolje razumijevanje imunološke tolerancije.
Uticaj na istraživanje i terapiju
Otkrića Nobelovih laureata otvaraju nove mogućnosti za razvoj ciljane terapije:
-
Razvoj lijekova koji jačaju funkciju Tregs za kontrolu autoimunih bolesti.
-
Potencijalna primjena u transplantologiji i imunoterapiji raka.
-
Povećana efikasnost preventivnih strategija kod pacijenata sa genetskom predispozicijom.
Zašto je ovo važno
Autoimune bolesti pogađaju milione ljudi širom svijeta. Bolesti poput reumatoidnog artritisa, lupusa, multiple skleroze i dijabetesa tip 1 nastaju kada imunološki sistem pogrešno napada zdrava tkiva. Razumijevanje mehanizama Tregs omogućava razvoj efikasnijih tretmana i poboljšanje kvaliteta života pacijenata.
Nobelova nagrada 2025. godine naglašava značaj istraživanja imunološke tolerancije i T-regulatornih ćelija. Ova otkrića ne samo da proširuju naučno znanje, već i otvaraju put ka novim terapijama koje mogu spriječiti ili ublažiti autoimune bolesti, čime se poboljšava zdravlje miliona ljudi širom svijeta.
ETOportal/N.G.