U okviru projekta „Podvodni kulturni predjeli Crne Gore“, koji od 2023. godine realizuju Centar za arheologiju, Institut za interdisciplinarne i multidisciplinarne studije Univerziteta Crne Gore, te Zavod za hidrometeorologiju i seizmologiju Crne Gore – Sektor za hidrografiju, uspješno su digitalno dokumentovane olupine ratnih brodova SS Maria Pompei i SS Carlotta, potopljenih tokom Drugog svjetskog rata, kao i dva do sada neidentifikovana plovila.
Na dubinama većim od 70 metara, u akvatorijumu Budve, nalaze se ostaci četiri broda čije su sudbine tragično povezane sa minskim poljem iz 1942. godine.
SS Carlotta, izgrađena 1914. u Škotskoj, potonula je 19. juna 1942. godine nakon što je tokom plovidbe na liniji Bar–Dubrovnik naletjela na minu. Tokom dvadesetih i tridesetih godina prošlog vijeka više puta je mijenjala vlasnike i imena, a 1937. godine prepravljena je u motorni brod i stavljena u službu italijanske kompanije za plovidbu Mediteranom.
Samo nekoliko mjeseci kasnije, 23. oktobra 1942. godine, u istom minskom polju stradala je i SS Maria Pompei, teretni parobrod izgrađen 1909. u Engleskoj. Ovaj brod, koji je tokom duge karijere takođe promijenio više vlasnika i imena, u Drugom svjetskom ratu služio je potrebama italijanske mornarice duž jadranske obale.
Pored dvije olupine dobro očuvane strukture, istraživački tim snimio je i ostatke dva plovila za koja se pretpostavlja da pripadaju italijanskim brodovima Antonio Landi i Maria Asunsata, mada njihova identifikacija još nije potvrđena.
Prve podatke o ovim olupinama i njihovoj istoriji javnosti je približio Dragan Gačević, istraživač, pisac i tehnički ronilac iz Herceg Novog, kroz knjigu „Podmorje Crne Gore“, čime je dodatno ukazano na značaj očuvanja i istraživanja crnogorske podvodne kulturne baštine.
Ovaj projekat ima za cilj da valorizuje i zaštiti podvodne arheološke lokalitete Crne Gore, ali i da kroz savremene metode digitalne dokumentacije doprinese naučnom istraživanju i promociji jedinstvenog kulturno-istorijskog nasljeđa Jadrana.
ETOportal